12 November, 2021 0 nhận xét Nhận xét
Loại rối loạn này thường gặp ở những người ở tuổi teen và người ở những độ tuổi gần 20.
Bởi Claire Gillespie
Ước tính có khoảng 9% người ở Mỹ mắc chứng rối loạn nhân cách, được Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ định nghĩa là một kiểu hành vi lâu dài và trải nghiệm nội tâm không phù hợp với kỳ vọng văn hóa. Mười rối loạn nhân cách được công nhận bởi Sổ tay thống kê và chẩn đoán về rối loạn sức khỏe tâm thần – 5 (DSM – 5), và một chứng bệnh đặc biệt được gọi là rối loạn nhân cách kịch tính (HPD).
Rối loạn nhân cách kịch tính là gì?
“Rối loạn nhân cách kịch tính được biểu hiện ở hành vi luôn tìm kiếm sự chú ý và những hành động gây kịch tính, ảnh hưởng quá mức bởi cảm xúc,” theo chuyên gia tâm lý Sheila Forman tại Santa Monica.
Điều gì gây nên rối loạn nhân cách kịch tính?
Không có nguyên nhân nào được chứng minh gây ra HPD, tuy nhiên nhiều nhà nghiên cứu tin rằng sự rối loạn này là sự kết hợp của cả bẩm sinh (gen di truyền) và quá trình được nuôi dưỡng (môi trường sống), theo Julian Lagoy, chuyên gia tâm thần học tại San Jose, California.
“Một số người bị rối loạn nhân cách kịch tính có các thành viên trong gia đình cũng mắc chứng này, điều đó cho thấy HPD có liên quan đến di truyền,” Forman cho biết thêm.
Gia đình cũng có thể đóng vai trò khác. Những trẻ em bị cha mẹ thờ ơ có thể sẽ phát triển những hành vi kịch tính như là một cách để gây sự chú ý, và những trẻ có cha mẹ thường hay có hành vi tìm kiếm sự chú ý cũng sẽ học tính cách này từ bố mẹ. Khi chúng lớn lên sẽ tiếp tục hành vi rối loạn nhân cách kịch tính đã được phát triển từ thời bé.
Những trường hợp được ghi nhận chỉ ra rằng phụ nữ sẽ gặp rối loạn này nhiều hơn nam giới.
Chẩn đoán chứng rối loạn nhân cách kịch tính
HPD được chẩn đoán ở người trưởng thành khi có trên 5 triệu chứng được xác đinh với DSM -5 diễn ra:
- Cảm thấy bất an khó chịu khi ở trong tình huống người đó không phải là trung tâm của sự chú ý
- Tương tác với người khác bằng những hành vi khơi gợi tình dục không phù hợp
- Biểu hiện cảm xúc nông cạn và thay đổi nhanh chóng
- Thường xuyên sử dụng ngoại hình để thu hút sự chú ý
- Phong cách diễn đạt cố tình gây ấn tượng thái quá và thiếu chi tiết
- Tự biên kịch và biểu đạt cảm xúc phóng đại
- Dễ bị thuyết phục và dễ bị ảnh hưởng bởi người khác hoặc hoàn cảnh
- Coi các mối quan hệ thân thiết hơn thực tế
Một trong những vấn đề khi chẩn đoán rối loạn nhân cách kịch tính là một số triệu chứng trùng với những rối loạn nhân cách khác, Dr. Lagoy lưu ý. Chẳng hạn biểu hiện cảm xúc nông cạn và thay đổi nhanh chóng có thể được hiểu lầm sang rối loạn nhân cách ranh giới (BPD).
Thường thì HPD sẽ biểu hiện hành vi kiểm soát, khơi gợi tình dục thái quá, mong muốn mãnh liệt có được sự chú ý, khát khao có được sự chấp nhận và đánh giá cao từ phía người khác, theo Forman.
Điều trị rối loạn nhân cách kịch tính
Liệu pháp tâm lí là lựa chọn phổ biến và hiệu quả nhất để điều trị HPD. “Liệu pháp nhận thức-hành vi (CBT) có thể được dùng để giúp người mắc HPD tìm ra những suy nghĩ dẫn tới những hành vi của họ,” Forman cho hay. “CBT cũng hướng dẫn cho chúng ta cách giao tiếp phù hợp giữa các cá nhân và những hình thức giao tiếp lành mạnh.”
Dr. Lagoy đồng ý rằng việc trao đổi với nhà trị liệu hoặc chuyên gia tâm lí nên là bước đầu tiên nếu ai đó nghĩ họ đang gặp chứng rối loạn nhân cách (kể cả đó là HPD hay bất kì chứng rối loạn nhân cách nào khác). Nếu một người mắc chứng HPD cũng có những biểu hiện của trầm cảm/ lo âu, người đó cần được kê thuốc. Tuy nhiên không có loại thuốc nào để điều trị các chứng rối loạn nhân cách.
Người mắc chứng rối loạn nhân cách kịch tính thường bị thu hút người khác mãnh liệt, bởi vì họ có xu hướng hoạt bát và hòa đồng – họ hành động như họ là linh hồn của bữa tiệc. Tuy nhiên cách mà họ tìm kiếm sự chú ý lại khiến cho người khác khó xử, khiến cho mối quan hệ trở nên nguy hiểm.
Nếu bạn biết ai đó gặp chứng HPD, Dr. Lagoy đưa ra lời khuyên đơn giản: yêu người đó như là cách bạn yêu những người khác. “Hãy kiên nhẫn và bao dung với người đó và không làm bất cứ điều gì quá riêng tư hoặc thân mật, bởi vì thường những hành động do rối loạn nhân cách gây ra (từ rắc rối thời thơ ấu của họ hoặc do di truyền) không hoàn toàn có chủ đích, "ông giải thích.
Theo Health
Medshop.vn dịch
Các bài gần đây
Đánh giá